Bài viết dự thi của Tác giả: Ngọc Trinh – Bộ phận Tổng hợp (VPTCT)

 

Đất nước Việt Nam có đường bờ biển dài hơn 3200km, ngoài ra còn có cả một vùng rộng lớn thềm lục địa nằm ở phía ngoài lãnh hải và tiếp liền với lãnh hải. Công ước năm 1982 về Luật Biển của Liên Hợp quốc cho phép tất cả các quốc gia, dù có biển hay không có biển đều có quyền tự do Hàng hải và tự do Hàng không.

Do đó, để bảo đảm giao lưu Hàng không quốc tế được thông suốt và an toàn, Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) có quyền phân chia trách nhiệm cung cấp dịch vụ không lưu và báo động cho các nước hữu quan đối với vùng trời trên vùng đặc quyền về kinh tế của quốc gia ven biển và trên biển.

Hơn 20 năm trước, tại Hội nghị Tiểu ban không vận Châu Á – Thái Bình Dương của ICAO gồm 10 nước họp tại thành phố Hồ Chí Minh từ ngày 21đến ngày 24/9/1994. Tại Hội nghị này, ICAO đã tiến hành cuộc tổng kiểm tra lần cuối đối với khả năng đảm nhận nhiệm vụ điều hành vùng thông báo bay Hồ Chí Minh. Sau khi kiểm tra, ông Moris E. Fridman – phụ trách không vận của ICAO tuyên bố: “FIR Hồ Chí Minh của các bạn đạt tiêu chuẩn loại một”. ICAO chính thức trao quyền điều hành phần phía Nam vùng thông báo bay Hồ Chí Minh (FIR Hồ Chí Minh) cho Việt Nam vào 0^h  ngày 8/12/1994. Sự kiện này đã đi vào lịch sử ngành Hàng không nói chung và Quản lý bay nói riêng như một mốc son trên các phương diện kinh tế, chính trị xã hội, an ninh quốc phòng.

Phần phía nam FIR Hồ Chí Minh là một vùng trời rộng lớn với nhiều tiềm năng kinh tế, trải dài với diện tích khoảng 918.000 km^2,  gồm một nửa nước ta từ Quảng Trị cho đến mũi Cà Mau với chiều rộng ra biển trên 500km. Bao gồm từ vĩ tuyến 17 xuống tới 07 vĩ độ Bắc, chiều rộng từ biên giới Việt Nam – Lào, Việt Nam – Campuchia ra tới 114 độ kinh tuyến Đông, tức là bao gồm cả vùng trời miền Nam Việt Nam và cả vùng trời rộng lớn thuộc biển Đông. Hiện nay, Hàng không Việt Nam có trên 25 tuyến bay nội địa và 34 tuyến bay quốc tế nằm trong vùng thông báo bay này. Đặc biệt, FIR Hồ Chí Minh nằm trong giao điểm đường bay qua các nước trong khu vực với 20 đường bay như đường bay A1, A470, A901, B583, R214, R471, R468, R349, R203, G466, G467..v.v… Những đường bay thuộc FIR Hồ Chí Minh đi qua các điểm: Thành phố Hồ Chí Minh, Phan Thiết, Phù Cát, Côn Sơn, Đà Nẵng tới Băng Cốc, Philippin, Singapo, Hồng Kông. Các hoạt động bay trong toàn bộ FIR Hồ Chí Minh mỗi ngày có tới hơn 300 lượt máy bay quá cảnh, hơn 700 chuyến bay đi/đến và gần 100 lượt máy bay hạ cất cánh và 80 chuyến bay/tuần tới các điểm đến ở Trung Quốc, chưa kể các chuyến bay từ nước này tới Việt Nam.

Trong vài năm trở lại đây, tình hình Biển Đông và quần đảo Trường Sa đang có những diễn biến phức tạp khó lường. Các đường bay thuộc FIR Hồ Chí Minh chiếm vị trí quan trọng đối với hoạt động bay trên khu vực biển Đông và Châu Á – Thái Bình Dương. Như lời nhận định Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam – Lại Xuân Thanh: “Biển Đông là một trong những khu vực có những đường bay quốc tế nhộn nhịp nhất thế giới”.

Vùng FIR Hồ Chí Minh (màu xanh) bao gồm cả một vùng trời rộng lớn trên biển Đông.

 Để nâng cao dịch vụ Thông tin, dẫn đường, Giám sát Hàng không (Communication, Navigation, Surveillance – CNS) – là 1 trong 5 dịch vụ công ích mà Tổng công ty Quản lý bay cung cấp cho các chuyến bay đi/đến các sân bay của Việt Nam và các chuyến bay quá cảnh qua các vùng thông báo bay của Việt Nam là FIR Hà Nội và FIR Hồ Chí Minh. CNS đóng vai trò then chốt, là cơ sở hạ tầng mũi nhọn đối với ngành Quản lý bay nói riêng và Hàng không nói chung. Hiện nay, hệ thống liên lạc không địa giữa kiểm soát viên không lưu đường dài và phi công trong khu vực kiểm soát được thực hiện bởi các phương thức liên lạc thoại không địa VHF, HF, ADS/CPDLC. Trong đó, các phương thức liên lạc không địa HF, ADS/CPDLC đều bị hạn chế và không ổn định. Do đó, việc đầu tư các trạm VHF A/G Trường Sa Lớn và Song Tử Tây của Công ty TNHH Kỹ thuật Quản lý bay (ATTECH) sẽ đảm bảo mục tiêu cung cấp dịch vụ thông tin thoại giữa kiểm soát viên không lưu với phi công trên tàu bay tại phân khu 4 và phân khu 5 của FIR Hồ Chí Minh, kết nối truyền dữ liệu ADS-B từ các trạm ADS-B Trường Sa Lớn và Song Tử Tây về ACC Hồ Chí Minh đáp ứng các yêu cầu theo tiêu chuẩn khuyến cáo của ICAO. Ngoài ra còn góp phần cùng với Quân chủng Phòng không – Không quân hoàn thành nhiệm vụ quản lý vùng trời, quản lý điều hành bay và đảm bảo thông tin đối không cho các hoạt động bay quân sự trên khu vực quần đảo Trường Sa và nhà giàn DKI.

Để chuẩn bị cho công tác thi công lắp đặt, công ty TNHH Kỹ thuật Quản  lý bay (ATTECH) đã tiến hành nghiên cứu, khảo sát và thi công và hoàn thiện các hệ thống Giám sát tự động phụ thuộc ADS-B và trạm liên lạc VHF thoại không – địa tầm xa, hệ thống truyền dẫn vệ tinh VSAT để đáp ứng hoàn toàn các yêu cầu đó.

Năm 2013, hệ thống Giám sát tự động phụ thuộc ADS-B đã hoàn thành và đưa vào khai thác tại đảo Trường Sa Lớn và Song Tử Tây thuộc quần đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu triển khai các hoạt động điều hành bay tại khu vực quần đảo Trường Sa. Công trình này đánh dấu sự có mặt lần đầu tiên của Hàng không dân dụng Việt Nam trên các đảo tiền tiêu của Tổ quốc, góp phần khẳng định và nâng cao năng lực giám sát và chất lượng dịch vụ điều hành bay, đảm bảo an toàn hàng không trên khu vực biển Đông đối với các tàu bay dân dụng hoạt động trên các đường bay song song trên biển Đông thuộc vùng trách nhiệm (FIR) Hồ Chí Minh, đảm bảo hội nhập về tiêu chuẩn điều hành bay đối với các vùng thông báo bay các quốc gia lân cận, đem lại sự hài lòng cho các hãng hàng không và các nhà khai thác. Tiếp đó, vào cuối năm 2015, thác hai trạm liên lạc VHF thoại không – địa tầm xa, hệ thống truyền dẫn vệ tinh VSAT cũng được đưa vào khai thác đã góp phần hoàn thiện vững chắc tầm phủ sóng thông tin liên lạc thoại giữa người lái và Kiểm soát viên không lưu thông qua hệ thống VHF cho toàn bộ vùng thông báo bay (FIR) Hồ Chí Minh, đặc biệt đối với vùng phía Đông và Đông Nam của phân khu 4 và phân khu 5.

Kỹ sư, công nhân công ty TNHH Kỹ thuật Quản lý bay (ATTECH) đang lắp đặt trạm ADS-B tại đảo Trường Sa Lớn.

Khánh thành Cụm Thông tin – Giám sát ADS- B/VHF/VSAT trên đảo Trường Sa Lớn

Công trình Cụm Thông tin – Giám sát ADS-B/ VHF/VSAT của ATTECH trên đảo Trường Sa Lớn và Song Tử Tây của công ty TNHH Kỹ thuật Quản lý bay (ATTECH) là công trình có ý nghĩa to lớn trong công tác quản lý điều hành bay trong vùng FIR Hồ Chí Minh của Quản lý bay Việt Nam, kết hợp với Bộ Quốc phòng đảm bảo an toàn cho các chuyến bay làm nhiệm vụ ra quần đảo Trường Sa và thực hiện thủ tục thông báo Hàng không dân dụng quốc tế, các hoạt động có liên quan trên quần đảo này. Đây là tổ hợp thiết bị Thông tin, Dẫn đường, Giám sát hiện đại ứng dụng những công nghệ kỹ thuật tiên tiến nhất trên thế giới hiện nay, khẳng định sự tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ không vận của Việt Nam, nâng cao vị thế của ngành Hàng không Việt Nam trong việc tuân thủ đúng lộ trình cam kết quốc tế trong việc áp dụng các công nghệ mới. Đây cũng là một dấu ấn quan trọng đối với sự phát triển của Tổng công ty Quản lý bay nói riêng và ngành Hàng không dân dụng Việt Nam nói chung. Bên cạnh đó còn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về mặt chính trị, an ninh quốc phòng trong việc bảo vệ vùng trời của Tổ quốc góp phần khẳng định chủ quyền Biển Đảo quốc gia tại quần đảo Trường Sa Lớn, nhất là trong thời gian vừa qua các đường bay tại khu vực điểm nóng trên biển Đông. Bảo vệ an ninh trên không gian “sinh tồn” của lãnh thổ Việt Nam, bảo vệ “phên dậu, bờ cõi” của quốc gia trên không và trên biển. Công ty TNHH Kỹ thuật Quản lý bay đã vinh dự, tự hào đóng góp trí tuệ và công sức vào nhiệm vụ kiểm soát an toàn ngày đêm trên vùng trời đó, ngăn ngừa từ xa các hoạt động đe dọa đến chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam, đảm bảo các hoạt động an ninh hàng không trên biển Đông. Khẳng định với thế giới rằng, Việt Nam chúng ta không những làm chủ vùng Biển Đảo mà còn đã làm chủ vùng trời rộng lớn trên không phận biển Đông, sát cánh cùng với quân dân cả nước giữ vững nền độc lập và toàn vẹn lãnh thổ.

Tác giả: Ngọc Trinh – Bộ phận Tổng hợp (VPTCT)